Bạn có biết rằng cơ thể chúng ta sở hữu một “liều thuốc hạnh phúc” tự nhiên mang tên endorphin? Được ví như chất dẫn truyền cảm xúc tích cực, endorphin không chỉ giúp giảm đau mà còn mang lại cảm giác thư giãn và vui vẻ. Vậy làm thế nào để kích thích cơ thể sản sinh endorphin một cách tự nhiên? Hãy cùng khám phá vai trò kỳ diệu của loại hormone này và cách tận dụng nó để cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
Endorphin là gì?
Một nhóm hormone được mệnh danh là “hormone tạo cảm giác dễ chịu” vì chúng tạo ra cảm giác hạnh phúc và đôi khi làm hưng phấn gồm: Dopamine, Serotonin, Endorphin và Oxytocin. Trong đó, Endorphin được xem là “liều thuốc hạnh phúc tự nhiên” vì nó có thể giảm đau, giải phóng căng thẳng và tạo cảm giác hạnh phúc.
Endorphin được các nhà khoa học phát hiện vào những năm 1970. Endorphin có nguồn gốc từ thuật ngữ “endogenous morphine”, trong đó “endogenous” được hiểu là nội sinh vì chúng được sản sinh trong cơ thể chúng ta, còn morphine đề cập đến nhóm thuốc giảm đau opioid có thể gây nghiện.
Endorphin là tên gọi chung của các peptide hình thái nội sinh, được giải phóng bởi vùng dưới đồi và tuyến yên để phản ứng với những cơn đau hoặc căng thẳng, nhóm hormone peptide này vừa làm giảm đau vừa tạo ra cảm giác hạnh phúc.
Endorphin cũng đã được nghiên cứu là có liên quan về mặt tâm lý với các ca bệnh rối loạn hành vi như tự kỷ, nghiện ngập và rối loạn nhân cách hóa, cũng như các hành vi như hài hước và hoạt động hiếu khí mạnh mẽ.
Theo các nhà nghiên cứu, hiện có khoảng 20 loại Endorphin khác nhau tồn tại. Loại Endorphin được nghiên cứu nhiều nhất trong số này là beta-Endorphin, một chất có liên quan đến cảm giác hưng phấn của người chạy bộ. Beta-Endorphin giúp giảm căng thẳng và kiểm soát cơn đau, hoạt động tương tự như thuốc giảm đau morphine.
Lợi ích tuyệt vời của Endorphin
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh Endorphin là một trong những hormone tuyệt vời cho sức khỏe của cơ thể:
Giảm đau: đây được xem là chức năng chính của Endorphin. Cơ thể sẽ giải phóng Endorphin như một phản ứng tức thời trước một kích thích đau đớn. Tác dụng giảm đau của Endorphin tương đối ngắn. Tuy nhiên, chúng cũng kích hoạt giải phóng các chất hóa học tạo cảm giác dễ chịu khác, chẳng hạn như dopamine, có tác dụng lâu dài hơn. Ngoài ra, cũng có nghiên cứu cho thấy mức Endorphin cao hơn có thể giúp kiểm soát cơn đau khi sinh con.
Giảm căng thẳng: bất cứ khi nào cơ thể bị căng thẳng, Endorphin sẽ được giải phóng để làm dịu mọi thứ và cho phép bạn đối phó với căng thẳng một cách thích hợp. Điều này bao gồm mọi thứ từ việc giảm nhiệt độ cơ thể đến làm chậm nhịp tim.
Giảm các triệu chứng trầm cảm: Endorphin được tạo ra từ việc tập thể dục đã chứng tỏ khả năng làm giảm các triệu chứng trầm cảm một cách hiệu quả.
Điều chỉnh phản ứng miễn dịch và viêm: Endorphin làm giảm viêm và làm dịu hệ thống miễn dịch. Hiệu ứng này giúp cơ thể không gặp phải phản ứng dữ dội với mọi thứ kích hoạt hệ thống miễn dịch.
Tăng sự tự tin: các nghiên cứu chỉ ra rằng Endorphin có thể tăng cường sự tự tin và cải thiện lòng tự trọng.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh: việc giải phóng Endorphin có thể giúp điều chỉnh sự thèm ăn.
Bí quyết kích thích sản sinh Endorphin
Có nhiều cách tự nhiên để tăng hormone tạo cảm giác dễ chịu trong não như: sử dụng các loại thực phẩm giúp sản sinh Endorphin, tập thể dục, châm cứu, thiền, chơi nhạc, ánh sáng tia cực tím, tình dục, tiếng cười và dành thời gian cho những người bạn quan tâm.
- Thực phẩm giúp sản sinh Endorphin gồm: socola đen, thức ăn cay, rượu vang đỏ, hoặc những món ăn ngon miệng khiến bạn tiết nước bọt cũng có thể giúp tăng cường Endorphin. Bên cạnh đó, cũng cần hạn chế các loại thực phẩm có thể làm trầm trọng hơn tình trạng trầm cảm, lo lắng như: thực phẩm chứa nhiều đường, trà, cà phê, đồ uống có ga, rượu, bia, thực phẩm chế biến sẵn, …
- Tập thể dục: đây là cách tốt nhất để giải phóng Endorphin, duy trì tốc độ tập vừa phải dù là đang đi bộ hay nhảy aerobic.
- Châm cứu: bấm nguyệt được xem là cách hiệu quả để giải phóng Endorphin.
- Thiền: hít thở sâu và tập trung trí não sẽ làm dịu tâm trí và giảm đau.
- Chơi nhạc: khi bạn hát, nhảy hoặc đánh trống cũng giải phóng được một lượng Endorphin mà nghiên cứu cho thấy có thể làm tăng khả năng chịu đau.
- Ánh sáng tia cực tím: tia cực tím kích thích giải phóng beta-Endorphin trong da, chính vì vậy một số người cảm thấy hạnh phúc khi dành thời gian ở ngoài trời, dưới ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian an toàn cho sức khỏe và làn da.
- Tình dục: những hormone này là lý do mang lại cảm giác hạnh phúc mà nhiều người có được sau khi quan hệ tình dục. Các chuyên gia tin rằng Endorphin thúc đẩy giải phóng các hormone khác có liên quan đến cảm giác yêu đương.
- Tiếng cười: cùng với việc giải phóng Endorphin, tiếng cười còn làm thay đổi mức độ serotonin và dopamine trong cơ thể.
Lưu ý khi tăng cường Endorphin
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thiếu hụt Endorphin có thể có dấu hiệu trầm cảm, đau cơ xơ hóa, tự làm hại bản thân, các vấn đề về giấc ngủ và các vấn đề về nghiện (ví dụ như nghiện tập thể dục quá mức bình thường).
Có nhiều cách để tăng cường Endorphin nhưng tập thể dục được xem là hoạt động giải phóng Endorphin hiệu quả nhất.
Nghiên cứu cho thấy rằng mặc dù bất kỳ hoạt động thể chất nào cũng sẽ giải phóng Endorphin nhưng phải đến khi bạn tập thể dục được khoảng 10 phút thì Endorphin mới đạt mức cao. Endorphin được giải phóng khi chạy hoặc tập thể dục được cho là mang lại cho con người cảm giác ngây ngất.
Một điều quan trọng nữa cần lưu ý là cơ thể quá căng thẳng sẽ giải phóng hormone gây căng thẳng, cortisol, có thể khiến bạn cảm thấy trầm trọng hơn hoặc có tâm trạng tồi tệ. Và lượng Endorphin được giải phóng ở mỗi người là khác nhau, vì vậy hai người tập thể dục ở cùng mức độ hoặc chịu mức độ đau như nhau không nhất thiết sẽ tạo ra lượng Endorphin giống nhau.
Bạn nên tính đến cường độ tập luyện khi bắt đầu một thói quen mới hoặc thay đổi thói quen cũ. Việc theo dõi cảm giác trước, trong và sau khi tập luyện trong nhật ký có thể hữu ích để đảm bảo bạn không làm việc quá sức hoặc quá sức.
Endorphin là một chất dẫn truyền thần kinh có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi người. Thường xuyên tăng mức Endorphin không chỉ giúp cơ thể giảm đau, giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng mà còn tăng cường chức năng não, giảm viêm và giúp cơ thể chống lại một số bệnh.
Mức độ Endorphin và phản ứng rất khác nhau ở mỗi người, vì vậy bạn là người đánh giá tốt nhất cảm giác của mình để có thể lựa chọn được hình thức tăng cường Endorphin phù hợp và an toàn.
Lời kết
Endorphin – “liều thuốc hạnh phúc tự nhiên” – không chỉ giúp giảm đau mà còn mang lại sự thư giãn và cải thiện tâm trạng. Bằng cách áp dụng những thói quen lành mạnh như tập thể dục, thiền định, ăn uống hợp lý và tận hưởng những khoảnh khắc hạnh phúc nhỏ trong cuộc sống, bạn có thể thúc đẩy cơ thể sản sinh Endorphin một cách tự nhiên. Hãy lắng nghe cơ thể mình, tìm kiếm niềm vui từ những điều đơn giản, và biến Endorphin thành người bạn đồng hành để duy trì sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, tạo dựng một cuộc sống cân bằng và tích cực hơn.
Tài liệu tham khảo
https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/feel-good-hormones-how-they-affect-your-mind-mood-and-body
https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/Endorphins-the-brains-natural-pain-reliever
https://www.mentalhealthintheworkplace.co.uk/foods-to-induce-happy-hormones/
https://www.medparkhospital.com/en-US/lifestyles/Endorphins#:~:text=pain%2Drelieving%20drug.-,Endorphins%20are%20neurotransmitters%20released%20by%20the%20pituitary%20gland%20and%20hypothalamus,exercise%2C%20and%20sex%2C%20etc.
https://my.clevelandclinic.org/health/body/23040-Endorphins
https://www.firefighterscharity.org.uk/latest/the-natural-high-of-Endorphins/%20
